Kilise olarak 916 yıl, İstanbul'un fethedildiği 1453'ten itibaren de cami olarak 481 yıl kullanılan Ayasofya, 1934'teki Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye çevrildi ve 86 yıl müze olarak ziyaretçilerine kapılarını açtı.
Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açtığı dava, 10 Temmuz 2020'de karara bağlandı. Danıştay 10. Dairesi'nin, camiden müzeye dönüştürüldüğü 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını oy birliğiyle iptal etmesinin ardından Ayasofya'da yeniden ibadet etmenin yolu açıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, davanın karara bağlandığı gün, Ayasofya'nın camiye çevrilmesi için Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni imzaladı.
Diyanet İşleri Başkanlığına devredilen Ayasofya'nın cami olarak hizmet vermesine ilişkin kararnamenin yayımlanmasının ardından "Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi" veya "Ayasofya-i Kebir Camii" olarak ifade edilen cami, 86 yıl aradan sonra 24 Temmuz 2020'de kılınan cuma namazıyla yeniden ibadete açıldı.
- İlim ve kültür merkezi olarak yaşatılıyor
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin ibadete açılmasına ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Safi Arpaguş, caminin tarih boyunca etrafındaki medreseleriyle birlikte ilim ve kültür merkezi olduğunu belirtti.
Yeniden cami statüsünün kazanılmasının ardından söz konusu geleneği canlandırmak amacıyla çalışmalara başladıklarını aktaran Arpaguş, "İlk aşamada tefsir, hadis ve kıraat dersleri başlattık. Bugün, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde her cuma hikmet dersleri, cumartesi günleri öğle vakti ise Buhari-i Şerif hadis dersleri yapılıyor." dedi.
Arpaguş ayrıca camide, Fatih Sultan Mehmet Han'ın vakfiyesinde belirtilen hususlara göre düzenli olarak hatimlerin okunduğunu, kandil geceleri, milli ve dini bayramlarda da özel programlar yapıldığını ve imam hatip liseleri ile ilahiyat fakülteleri işbirliğinde faaliyetler gerçekleştirildiğini anlattı.
Camide görev yapan imam ve müezzinlerin, alanlarında en yetkin kişiler arasından titizlikle seçildiğini belirten Arpaguş, "Ayasofya'daki imamlarımız hem cemaatimizin hem gelen öğrencilerin Kur'an eğitimiyle ilgileniyorlar. Müezzinlerimiz yine güzel sesleriyle okudukları gibi okutmaya çalışıyorlar. Ayasofya'nın kubbesinden, minaresinden o ilahi nidayı eksik etmemeye çalışıyorlar." ifadelerini kullandı.
Arpaguş, Ayasofya'nın hem ibadethane olduğunu hem de UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer aldığını hatırlatarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğünün sevk ve idaresinde caminin üst katlarının turistlerin ziyaretine açıldığını söyledi.
Caminin alt katının Müslümanların ibadetine ayrıldığını ifade eden Arpaguş, bu şekilde ziyaret edenler ve ibadet etmek isteyenler arasındaki karmaşanın önüne geçildiği dile getirdi.
Arpaguş, ziyaretçilere İstanbul Müftülüğü koordinasyonunda, din görevlileri ve çok dilli rehberler aracılığıyla İslam dini ve cami mimarisi hakkında bilgi verildiğini aktardı.
- Müslüman olmak isteyenlere yol gösteriliyor
Arpaguş, camiye gelen bazı ziyaretçilerin Müslüman olma talebinde bulunduklarını anlatarak, şöyle devam etti:
"Camiyi ziyarete gelip Müslüman olmak isteyenler İstanbul Müftülüğüne yönlendiriliyor ve orada resmi ihtida töreni gerçekleştiriliyor. Törende önce İslam'ın inanç esasları anlatılıyor, ardından kelime-i şehadet getiren kişi Müslüman oluyor. Diyanet İşleri Başkanlığımızın farklı dillerde hazırladığı yaklaşık 20 eserden oluşan ihtida seti kendilerine hediye ediliyor. Ayrıca ihtida beratları da takdim ediliyor. Daha sonra mühtedilerin yalnız kalmaması, dini yaşantılarını sürdürebilmeleri için birimimiz iletişim kurmaya devam ediyor."
Arpaguş, 5 yıl önce camiye çevrilen Ayasofya-i Kebir Camii'ne gelen ziyaretçilerle ilgili ise şu bilgileri paylaştı:
"Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde, 24 Temmuz 2020'de açılmasından itibaren gerek yurt dışından, gerekse yurt içinden ziyaret etmek ve ibadet etmek amaçlı, yerli ve yabancı ziyaretçiler bağlamında bugüne kadar yaklaşık olarak 40 milyon ziyaretçi ağırlandı. Son yıllarda, özellikle pandemi sonrası yıllarda ciddi bir rağbet var. Her yıl yaklaşık 10-15 milyon arasında bir ziyaretçiyle artık günümüzde 40 milyonu yakalamış durumdayız."
