NATO’nun yeni genel sekreteri Mark Rutte’nin yüzleşmesi gereken sorunlar hiç de az değil ancak Kasım ayında Beyaz Saray’a eski Başkan Trump’ın geçmesi halinde karşılaşacağı en büyük zorluk ittifakın fiili lideriyle ilişkilerini yönetmek olabilir.

Başkan Biden’ın geçen ayki münazarada bombayı patlatmasının ardından Trump’ın ikinci kez başkan olması ihtimali giderek artıyor. Bu durum Avrupa’da Trump yönetimindeki ABD’nin NATO’yu zayıflatacağı ya da NATO’dan çıkacağı yönündeki endişeleri arttırdı.

Bu olasılıklar, bu hafta Washington’da NATO liderlerinin ittifakın 75. yıldönümü için bir araya geldiği zirvede, Rutte’nin potansiyel olarak istikrarsız bir Trump başkanlığını nasıl yöneteceği büyük sorusuyla birlikte asılı duruyor.

Rutte, Hollanda’nın eski başbakanı olarak rakip grupları yönetme konusunda becerikli bir operatör olarak görülse de, Trump’ın taleplerini ve Ukrayna’ya devam eden desteğini yönetmek diplomatik becerilerini sınayacaktır.

Trump’ın başkanlığı sırasında soğukkanlı ve diplomatik bir tutum sergileyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Pazar günü düzenlenen bir medya yuvarlak masa toplantısında Rutte’ye “mutlak güvenini” ifade etti.

Ekim ayında NATO’nun en üst düzey görevini üstlenecek olan Rutte, Trump’ın kazanması halinde iki önemli sorunla karşı karşıya kalacak: ittifak genelinde savunma harcamaları ve Ukrayna’daki savaşın nasıl ele alınacağı.

Rutte boş bir sayfa ile başlamayacak. Trump’ın dış politika danışmanı ve potansiyel Dışişleri Bakanı adayı Richard Grenell onun liderliğini desteklemiyor.

“Ocak 2025’te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı NATO [genel sekreterini] seçecek. Rutte konusunda katı bir HAYIR’cıyım,” diye yazdı Haziran ayında sosyal platform X’te.

Şubat ayındaki bir paylaşımında Grenell, Rutte’nin Hollanda başbakanı olarak savunma için yeterince harcama yapmadığını söyledi. “Rutte’yi üst düzey bir NATO görevi ile ödüllendirmek isteme fikri, Amerikan vergi mükelleflerinin yüzüne atılmış bir tokattır.”

Rutte, Hollanda başbakanı olarak bir dizi koalisyonu ve farklı siyasi partileri yönettiği on yılı aşkın bir deneyime sahip. Hollandalı lider “Teflon Mark” olarak biliniyor çünkü siyasi tartışmalar ona yapışmayı asla başaramıyor.

Rutte, 2018’deki bir arka oda toplantısında Trump’ı yatıştırmayı başarmasının ardından bazen “Trump’a fısıldayan adam” olarak da anılıyor. O dönemde eski başkan, savunma harcamalarının Avrupalı müttefikler arasında yeterince yüksek olmaması nedeniyle ittifaktan ayrılma isteğini dile getirmiş, ancak Rutte ona harcamaların artacağı konusunda güvence vermişti.

Rutte o yıl Trump’a karşı durabileceğini de gösterdi. Ayrı bir toplantıda, dönemin başkanı Avrupa Birliği ile bir ticaret anlaşmazlığını çözmemenin “olumlu” olacağını söylediğinde, Hollandalı lider bir şeyler yapmaları gerektiğini söyledi.

Atlantik Konseyi Avrupa Merkezi’nde yerleşik olmayan kıdemli araştırmacı Rachel Rizzo, bir basın toplantısında Rutte’nin yetenekli bir diplomat olduğunu ve bunun “ABD ve NATO ittifakı için iyi haber” olduğunu söyledi.

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi Avrupa, Rusya ve Avrasya Programı Direktörü Max Bergmann, Rutte’nin Avrupa siyasetinde “bilinen bir figür” olduğunu ve geniş bir karakter yelpazesini yönetmek için “uzlaşı tercihi” olduğunu söyledi.

“Ayrı bir basın toplantısında Rutte’nin son derece yetenekli ve sevilen bir politikacı olarak görüldüğünü ve herkesle iyi geçindiğini söyledi. “Bence bu işteki en önemli faktörlerden ya da en önemli varlıklardan biri de bu, çünkü genel sekreterlik bir bakıma kedileri gütmek ve 32 üyenin aynı fikirde olmasını sağlamakla ilgili bir iş.”

İki liderin uzlaşmaya varabilecekleri alanlardan biri savunma harcamaları. NATO yıllardır ittifakın 32 üyesinin de gayri safi yurtiçi hasılanın ya da ekonomik çıktının en az yüzde 2’sini savunma ve güvenlik harcamalarına ayırmasını sağlamak üzere hareket ediyor.

Hem Trump hem de Başkan Biden’ın övgüyle söz ettiği bu hedefe şu anda 23 müttefik ulaşmış durumda.

Ancak yine de dokuz müttefik bu kritere ulaşamadı ve NATO da yüzde 2’lik hedefin tavan değil taban olduğunu söyleyerek Trump ya da diğer liderlere daha da yüksek harcama kotaları için baskı yapabilecekleri bir alan bıraktı. Trump ödeme yapmayan müttefikleri savunmamakla tehdit etti.

George Washington Üniversitesi’nde Avrupa ve NATO konusunda uzman araştırma profesörü olan Erwan Lagadec, savunma harcamaları konusundaki zor işlerin çoğunun zaten yapıldığını ve gelecek yıl önemli bir sorun olma ihtimalinin düşük olduğunu, ancak Trump’ın yine de işleri karmaşıklaştırabileceğini söyledi.

Lagadec, “Trump’ın NATO karşıtlığının her zaman ideolojik olduğunu öğrenebiliriz,” dedi. “Bu Stoltenberg’in yüzleşmek zorunda kaldığı sorunlardan farklı bir sorun.”

Lagadec yine de Rutte’nin “Trump’ın trollemeleriyle karşılaştığında sinirlerine hakim olabileceğini” gösterdiğini ve eski başkanın karmaşıklıklarıyla nasıl başa çıkacağını bildiğini söyledi.

Lagadec, “Eğer biri yumurta kabukları üzerinde yürümesini ve kutunun dışında düşünmesini gerektiren dağınık, karmaşık bir durumu yönetebilirse, o harika bir seçimdir” diye ekledi.

Ukrayna’daki savaş daha olası bir çatışmaya zemin hazırlıyor. Trump, Haziran ayında Biden ile yaptığı münazarada, seçimi kazanması halinde Ocak 2025’te göreve başlamadan önce savaşı sona erdireceği sözünü verdi.

Rusya’nın bu ihtimale şüpheyle yaklaşması nedeniyle bunu nasıl başaracağı net değil ancak Trump’ın danışmanları bu yıl kendisine Kiev’in Moskova ile barış görüşmelerine başlamaması halinde Ukrayna’ya askeri yardımın durdurulmasını öngören bir plan sundu. Rusya müzakereleri reddederse askeri yardımlar devam edecek.

Trump’ın savaşı hızla sona erdirme sözü, bir barış anlaşması karşılığında Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerini bırakabileceğine dair korkuları arttırdı.

Rutte görevde olduğu süre boyunca Ukrayna’nın güçlü bir destekçisi oldu ve Rusya’nın Ukrayna’da kazanmasına izin vermenin gelecekteki güvenlik için yıkıcı bir darbe olacağı yönündeki NATO çizgisini zorlamaya devam etmesi muhtemel.

Trump bu hafta sosyal platformu Truth Social’da yaptığı bir paylaşımda, Avrupalı müttefiklerinin Ukrayna’nın savunması için daha fazla ödeme yapması gerektiğini söyleyerek bir başka potansiyel çatışmayı da hazırladı.

“ABD, Ukrayna’nın Rusya ile savaşmasına yardım etmek için paranın çoğunu ödüyor” diye yazdı. “Avrupa en azından EŞİTLEMELİ!”

Dış İlişkiler Komitesi’nin kıdemli üyesi Senatör James Risch (R-Idaho) Çarşamba günü NATO zirvesinde Trump’ın barış planının ne olduğunun belli olmadığını ancak seçim sonucu ne olursa olsun Ukrayna’ya desteğin devam edeceğine inandığını söyledi.

“İnsanlar bu konuda ellerini ovuşturmamalı” diyen Trump, Kongre’nin çoğunun Ukrayna’yı desteklediğini belirtti. “Yapılması gereken doğru şey bu, Amerika genellikle doğru olanı yapar.”

Atlantik Konseyi Transatlantik Güvenlik İnisiyatifi’nde yerleşik olmayan kıdemli araştırmacı John Deni, zirvede müttefiklerin “NATO ile Ukrayna arasındaki ilişkinin kurumsallaşması” yönünde hareket etmelerini beklediğini söyledi.

Gazetecilere verdiği demeçte Biden’ın Haziran ayındaki münazara performansına atıfta bulunarak “Bu zirvenin siyasi tonlarından kaçamazsınız” dedi.

Diğer analistler ise Avrupalı müttefiklerin Trump’ın başkanlığına karşı savunma ve Ukrayna konularında güçlü olduklarını zirvede göstermeleri gerektiğini söylüyor.

Atlantik Konseyi kıdemli üyesi Ian Brzezinski “Trump kazananlarla takılmayı seven bir adam, bunu böyle ifade edeyim” dedi. “NATO’yu kaybeden bir kurum olarak görürse ve Ukrayna’yı da kaybeden olarak görürse, onları sıcak patates gibi atmak isteyecektir.”

Müttefiklerin daha şimdiden güvenlik ittifakını “Trump’a karşı korumaya” yönelik adımlar atmış olması Rutte’nin işini biraz daha kolaylaştırabilir. ABD’de bile Kongre, 2024 mali yılı savunma yasa tasarısına, bir başkanı NATO’dan çekilmek için yasama organının onayını almaya zorlayan bir hüküm ekledi.

Stoltenberg Çarşamba günkü zirvede NATO’nun Almanya’da Ukrayna’ya yapılacak askeri yardımın koordinasyonunu denetleyecek bir komuta yapısı oluşturmayı kabul ettiğini ve böylece ABD liderliğindeki mevcut çabanın denklemden çıkarıldığını duyurdu. Müttefikler ayrıca Ukrayna’ya en az bir yıl daha 40 milyar dolarlık finansman sağlamayı da kararlaştırdı.

Avrupa da Trump’ın müttefiklerini savunmayacağı endişesiyle kıtada kendi savunmasını güvence altına almaya çalışabilir. Avrupa Birliği Ukrayna’daki savaşın başlamasından bu yana kendi savunma harcamalarını arttırmak için harekete geçti bile.

Atlantic Council’de milenyum araştırmacısı ve NATO uzmanı olan Alp Sevimlisoy’a göre, bir miktar ABD finansmanıyla da olsa Avrupa liderliğindeki bir ordu, Trump’ın bu çabayı müttefiklerin kendi savunmaları için ayağa kalkması olarak görmesi halinde her iki tarafın da işine gelebilir.

“Mesele sadece bir ülkenin yüzde 2 hedefini tutturması ya da aşması değil,” dedi. “Mesele hızla konuşlandırılabilecek uyumlu bir askeri güce sahip olmaktır.”

Atlantik Konseyi Avrupa Merkezi’nden Rizzo, aşırı sağcı Cumhuriyetçilerin bu yılın başlarında ABD’nin Ukrayna’ya yardımını aylarca engellemesinin ardından endişelerin Trump’ın ötesine geçtiğini söyledi.

“Avrupa’nın… Beyaz Saray’da kim olursa olsun kendi savunması, ordusunu güçlendirmesi ve savunma harcamalarını arttırması üzerinde çalışması gerekiyor çünkü günün sonunda bunlar zaten Avrupa’nın yapması gereken şeyler” dedi.

Kaynak: The Hill

Hipersonik füzelerin, küresel mikroçip üretiminde potansiyel tedarik şoklarının ve muhtemelen Sovyetler Birliği’nin Çin Halk Cumhuriyeti’ne kıyasla kurallara dayalı yerleşik uluslararası düzene yönelik daha da önemli bir tehdidin olduğu bir dünyaya baktığımızda, NATO ulusları olarak liderlerimizin hem Pekin’in hem de Kremlin’in entrikalarına karşı koymak için gerekli ‘beceriye’ sahip olmalarını sınırlayan bir iç engelle karşı karşıyayız, Amerika Birleşik Devletleri’nde açılan davalarda her iki ulusun yıkıcı eylemleriyle ilgili olarak görüldüğü üzere, hem Çin Komünist Partisi’nin hem de Rusya Federasyonu varlıklarının kurumlara nüfuz etmesi nedeniyle, bir devletin bürokratik oligarşisi kendini engellemeden kararların kesin ve hızlı bir şekilde uygulanmasına izin veren güçlü bir yürütme başkanlığı. Kurumsal ‘siyasallaşma’ zemininde, Yürütme Ayrıcalığı ve fiili olarak yönetim sistemimiz, ABD ve NATO uluslarının gelecekteki liderlerine, kurallara dayalı yerleşik uluslararası düzeni güvence altına almak için zorunlu olan kararları uygularken hem rol içinde hem de sonrasında güven vermek için güçlendirilmelidir.

Tarihsel olarak, Batı’da ve özellikle NATO’da bizler, Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği’ne karşı kendimizi örneklemek için oldukça homojen bir yönetim yelpazesi kullandık; bu, büyük ölçüde Başkanlık Sistemleri ve Parlamenter Yapıların bir karışımıydı ve Transatlantik ittifakı içindeki ulusları istikrara kavuşturmak için bazı gerekli yürütme askeri yönetimi dönemleri vardı. Başta Sovyetler Birliği olmak üzere Küba Cumhuriyeti ve Demokratik Alman Cumhuriyeti gibi düşmanlarımız, Brejnev, Castro ya da Honecker gibi kendi liderlerinin rolünü merkezileştirirken tek parti sistemine odaklandılar; biz ise Ronald Reagan, Cevdet Sunay ve Margaret Thatcher gibi ABD, Türkiye Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık gibi ülkeler aracılığıyla kendi yönetim sistemlerimiz içinde kurumsal güce odaklandık. Çin Halk Cumhuriyeti’nin tarihsel olarak Sovyetler Birliği’ne kıyasla küresel anlamda çok daha aktif bir saldırgan ulus olduğu ve Rusya Federasyonu’nun da geçmişteki parti devleti ideolojisinden ziyade kişi mirasına çok daha fazla odaklandığı içinde bulunduğumuz bu ‘Üçüncü Çağ’da, NATO ülkeleri olarak bizler, Batı’daki liderlere Çin ve Rusya tehdidinin çevremizden izole edilmesini ve sızma eylemlerinin engellenmesini sağlamak için gerekli aygıtları sağlamak amacıyla yönetim sistemimizi güçlendirmeliyiz, GRU (Rus Askeri İstihbaratı) ve MSS’ye (Çin İstihbaratı) bağlı fiziki varlıklarla ilgili olsun, yürütmeye gerektiğinde doğrudan askeri eylemde bulunma, gelişmelerin çok hızlı olduğu bir dünyada vatandaşların yaşamlarını iyileştirmek için hızlı yasal değişiklikler yapmak gerektiğinde siyasi çekişmelerin ötesine geçme yeteneği veren bir yönetim sistemiyle karşı konulmaktadır, ve hem 2016 seçimlerine yapılan müdahalede hem de GRU ve MSS’nin kendi halkımızı devlete karşı manipüle etmek için sürdürdüğü kampanyada görüldüğü üzere, iç siyasallaşmamızın halkın içine huzursuzluk ‘ekmek’ isteyenler tarafından istismar edilmemesini sağlamak.

Önceliğimiz aynı zamanda yürütmenin, ulusal güvenlik, savunma politikası, dış politika ve kanun haline getirilecek ve uygulanacak ekonomik uygulamalara önem vererek zamanın iyi kullanılmasını sağlamak üzere gündemdeki konulara çok hedefli bir yaklaşım sergilemesini sağlamak olmalıdır. Özel Yürütme Başkanlık Ayrıcalığı (SEPP), en tepedeki Yürütme Liderine, demokratik parlamenter yapının tepesinde veya eşdeğerinde, bazıları için parlamento, bazıları için Kongre ve Senato olsun, altlarında oturan odaklanmış bir birimle birlikte, hükümetin hem yasaları geçirme, yönetmelikleri değiştirme hem de ulusal güvenlik, anavatan savunması, diplomatik erişim ve ulus için mali planlama ile ilgili olarak vatandaşlarının yaşamlarını derhal korumak ve iyileştirmek için politika yürütme hızını artırmasına olanak tanır.

SEPP’in ekonomik olarak odak noktası, yurtiçinde ve yurtdışında pragmatik bir NATO yanlısı ulusal güvenlik duruşu sergilerken, ulusal ekonomiyi ve dış tek taraflı ulusal politikayı ve müttefik çok taraflı hedef uyumunu aşağıdakilere odaklanarak canlandırmaktır: Birçok NATO üyesi arasında yükselen hayat pahalılığı dalgasıyla mücadele etmek için Kişisel ve Kurumsal Vergilerin azaltılması; Ayrıca SEPP, özel servet yaratımını teşvik etmek ve Batı’da toplumun pek çok kesiminin devlete olan bağımlılığını nihai olarak azaltmak amacıyla kilit endüstrileri serbestleştirmeli ve arazi ve devlet varlıklarının halka satılması yöntemlerini mümkün kılmalı ve aynı zamanda ittifak içindeki ticarete odaklanan ve üye ülkeleri Çin ve Rusya’dan izole olmaya teşvik eden daha geniş bir ortak NATO çok taraflı politikasının bir parçasını oluşturacak şekilde dış ticarete öncelik vermelidir; bunu yapamasalar bile, enerji alternatifleri ve diğer zorunlu ticaret parametreleri bulunana ve entegre edilene kadar ABD Doları anlaşmasını kullanmaya devam etmelidirler.

Eğer SEPP NATO içinde varsayılan yönetim sistemi haline geldiğinde Kongre, Senato ya da eşdeğer bir Parlamento yapısı için bir rol aranıyorsa, o zaman yürütmenin yükünü azaltırken bu organlar için bir amaç sağlayacak bir yöntem, rollerini ulusal ya da uluslararası meselelerle birleştirmek yerine neredeyse evrensel olarak seçmenleri tarafından bölgelerini iyileştirme temelinde seçildiklerinden, bu organların alanlarını yalnızca il belediye meselelerine merkezileştirmek olacaktır. Ayrıca, yürütmenin sekreterlerden oluşan günlük kabine ekibini oluşturan üyeler, Senato onayları ve eşdeğer bölgesel süreçler ya atamaların büyük ölçüde popülizmle ölçülmesine ya da daha kötüsü ulusal güvenlik ve savunma gibi siyasi bağımsızlık gerektiren kutsal konuların önemli ölçüde siyasallaşmasına neden olduğu için, dış partilerin rızasına ihtiyaç duyulmadan doğrudan onaylanarak atanmaktadır.

Dünya şu anda Pekin’deki Komünist Parti ile Moskova’daki Birleşik Rusya’nın, Xi Jinping ve Vladimir Putin’in kurallara dayalı yerleşik uluslararası düzeni kuşatmak için kullandıkları vasallar olduğu bir ufuk görürken, ister Kremlin’in kasıtlı olarak yararlandığı Ukrayna’daki küresel tahıl krizi, ister Tayvan’ı abluka altına alma ve böylece Çin’in sergilediği saldırganlık uyarınca küresel yarı iletken tedarikini tahrip etme tehditleri olsun, mevcut yönetim sistemlerimiz hem yürütme kabiliyetinden hem de düşmanlarımızın sahip olduğu yürütme spektrumundan yoksundur. Özel İcrai Başkanlık Ayrıcalığı (SEPP), NATO ittifakı içinde bizim için zorunlu olan çok taraflı hedeflere ulaşmak için gerekli idari etkinlikle birlikte hem ulusal güvenliğimizi savunma kabiliyetimizi hem de yakında stratejik nükleer caydırıcılığımızla birleştirilecek olan müttefik hipersonik füzelerin yerleştirilmesi gibi kritik kararları sağlamayı amaçlamaktadır; bu, düşmanlarımızın hipersonik yeteneklerinin Soğuk Savaş’ın günlük yaşamından ziyade Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcına çok daha fazla benzeyen bir arka plan oluşturduğu bir çağa karşı koymada zorunlu olacaktır.

Kaynak: Geopolitical Monitor

Savaş dönemi kabinesinin bu hafta resmen dağılması, İsrail’in Gazze’deki savaş konusunda ne kadar kutuplaştığını ortaya koydu; bir zamanlar birleşik olan koalisyon şimdi çatışmanın yönü, rehinelerin iadesi ve Hizbullah’ın artan tehdidi konusunda mücadele ediyor.

Muhalefet lideri Benny Gantz’ın İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun kabinesinden ayrılması, İsrailli liderin aşırı sağcı parti müttefiklerine daha fazla güvenmesine yol açıyor ki bu da rehinelerin serbest bırakılması ve ateşkes sağlanması için bir anlaşma sağlanması çabalarını zorlaştırabilir.

Küresel savunma istihbarat şirketi MOSAIC’in CEO’su Tony Schiena, Gantz’ın “ılımlaştırıcı etkisi” olmadan bir ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının daha az olası olduğunu söyledi ve Netanyahu’nun Gazze’de agresif eylemlerde bulunmak için daha cesaretli olabileceğini ekledi.

Schiena, Netanyahu’nun müttefikleri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in yakın zamanda İsrail ordusunun Gazze’ye daha fazla insani yardım girmesini kolaylaştırmak için gündüz taktiksel duraklamalar yapmasını protesto ettiklerine dikkat çekti.

“[Duraklamaları] eleştirmeleri, [Netanyahu’nun] daha da cesaretlenmesiyle bu işin şimdi nereye gideceğinin bir göstergesi,” dedi. “Bu ona gücünü yeniden gösterme şansı veriyor.”

Gazze’de yaklaşık 120 İsrailli rehine bulunuyor, ancak kaçının hayatta olduğu ve Hamas tarafından tutulduğu belli değil.

İsrail binlerce Hamas savaşçısını öldürdüğünü iddia etse de, militan grup İsrail’in daha önce temizlediği bölgelerde yeniden ortaya çıkmaya devam ediyor. İsrail birlikleri Gazze’nin güneyindeki Refah kentinde kalan son Hamas taburlarına karşı savaşırken, savaş yaklaşık dokuz ay sonra bir dönüm noktasına ulaşıyor. Ancak İsrailli yetkililer çatışmanın yılın geri kalanında da sürebileceğini söyledi.

İsrail’de savaştan duyulan hoşnutsuzluk giderek artarken, Pazartesi gecesi Netanyahu’nun Kudüs’teki evinin yakınında düzenlenen gösteri de dahil olmak üzere, protestocular hayal kırıklıklarını dile getirmek için kitleler halinde sokağa döküldü.

Hayal kırıklığına uğrayan İsrailli protestocular, Gantz ve müttefiklerinin de desteklediği yeni seçimlerin yapılması çağrısında bulundu. Ancak Netanyahu bu çağrıları reddederek bunun savaşın dikkatini dağıtmaktan başka bir işe yaramayacağını söyledi.

Atlantik Konseyi’nde milenyum araştırmacısı olan Alp Sevimlisoy, İsrail’de seçmenlerin savaşa alternatif seçenekler aradığı bir “seçimin yaklaştığını” söyledi.

“Benny Gantz ve diğer pek çok kişi genel olarak savaşı destekliyor olsa bile,” dedi, “pek çok kişi en azından söylem yoluyla savaş için alternatif bir yol haritası hazırlamaya başlamak istiyor.”

Gazze’nin insani krizin derinliklerine düşmesiyle birlikte İsrail, savaşı sona erdirmesi için uluslararası alanda giderek artan bir baskıyla karşı karşıya. Gazze’de 37,000’den fazla insan öldü ve Filistinliler gıda ve su gibi temel ihtiyaç maddelerine erişimden yoksun.

Birleşmiş Milletler’in en üst mahkemesi olan ve Gazze’deki savaşı nedeniyle İsrail’e yöneltilen soykırım suçlamasını görüşen Uluslararası Adalet Divanı, İsrail’e Refah’taki saldırısını durdurma çağrısında bulundu; bağımsız Uluslararası Ceza Mahkemesi ise Netanyahu ve İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın yanı sıra üst düzey Hamas yetkilileri hakkında Gazze çatışmasıyla ilgili savaş suçları işledikleri gerekçesiyle tutuklama emri çıkarılmasını istiyor.

Savaş zamanı kabinesi üç üye arasında bir birlik duygusu yansıtıyordu: Gantz, Netanyahu ve Gallant.

Ayrıca Netanyahu ve Gantz gibi muhalif isimlerin Gazze’deki ve İran destekli Hizbullah militan ve siyasi grubunun İsrail’e roket ve top ateşi açmaya devam ettiği kuzeydeki Lübnan sınırındaki çatışmalarla ilgili karar alma süreçlerini dengelemelerine de olanak sağlamıştı.

Amerika Ulusal Güvenlik Yahudi Enstitüsü Başkanı ve CEO’su Michael Makovsky, savaş zamanı kabinesinin “ülke için daha iyi” olduğunu söyledi.

“İsrail’in doğal bölünmüşlüğü aylardır geri geliyordu ve bu muhtemelen onu daha da kötüleştirecek” dedi. “Bu talihsiz bir durum çünkü Gazze ile nasıl başa çıkacaklarını da çözmeleri gerekiyor.”

Gantz artık savaş zamanı politika sürecinin bir parçası olmadığı için Netanyahu üzerindeki siyasi baskının artması muhtemel.

Orta Doğu Enstitüsü’nde kıdemli bir İsrail uzmanı olan Nimrod Goren, acil durum hissinin ve birleşme ihtiyacının Kabine ile birlikte dağıldığını ve Gantz’ın Netanyahu ile ortaklıkta “gerçekten bir şans verdiğini ve başarılı olamadığını” söyledi.

Goren, savaştan duyulan hayal kırıklığı arttıkça bazı İsraillilerin Netanyahu’suz yeni bir liderlik için bastıracağını öngördü.

“İnsanlar mevcut durumdan bıkmış durumda” dedi. “Rehineler geri gelmiyor. Genel olarak konuşmak gerekirse, daha fazla asker öldürülüyor. Güney ve kuzeydeki durum devam ediyor. Savaş uzuyor ve stratejik hedefin ne olduğu belli değil.”

Gantz, bu ayın başlarında istifasını duyurduğu televizyon açıklamasında Netanyahu’yu İsrail’in “gerçek bir zafere doğru ilerlemesini” engellediği için eleştirdi.

Mayıs ayında Gantz, Netanyahu’ya bir ültimatom vererek, başbakanın Lübnan sınırında yerlerinden edilen on binlerce İsraillinin geri dönmesi; rehinelerin serbest bırakılması ve Hamas’ın ortadan kaldırılması; Suudi Arabistan ile ilişkilerin normalleştirilmesi ve Gazze’de bir hükümet kurulması planlarını açıklamaması halinde istifa edeceğini söylemişti.

Gantz’ın yanı sıra Gallant da Netanyahu’nun savaş sonrası Gazze planıyla ilgili endişelerini dile getirdi ve Hamas’ı yok etme yolu konusunda başbakanla tartıştı.

Netanyahu, İsrail’in Gazze üzerinde süresiz güvenlik kontrolüne sahip olmasını ve militan grup Hamas’la bağlantılı olmayan Filistinlilerin kıyı bölgesini yönetmesini içeren savaş sonrası planının yalnızca belirsiz bir taslağını yayınladı.

İsrail’in Hizbullah ile olan çatışmasını çözme çabası da daha derin bir mesele haline geliyor. İsrail, Lübnan sınırındaki çatışmalardan kaçan yaklaşık 80,000 kişiyi geri göndermek istiyor.

Gallant Hizbullah’ın yok edilmesini savunuyor ancak ABD ve diğer müttefikler diplomasi yoluyla gerilimi düşürmeye çalışıyor ve İsrail’i gerilimi tırmandırmaması konusunda uyarıyor. Netanyahu, 2006 yılında İsrail ile Hizbullah arasında daha önce yaşanan ve pahalıya mal olan bir savaşa sahne olan Lübnan’a saldırma fikrine sıcak bakmıyor.

Ancak Gantz’ın gidişiyle Netanyahu, Hizbullah’la topyekûn savaşa girmek isteyen Gallant ile Smotrich ve Ben-Gvir gibi diğer aşırı sağcı müttefiklerine daha açık hale gelebilir.

Atlantik Konseyi’nden Sevimlisoy, Netanyahu’nun Lübnan konusunda merkeze kaydığını söyledi ancak İsrailli liderin yakında Hizbullah da dahil olmak üzere çözülmemiş olan “askeri hedeflerin çoğunu ele almasını” beklediğini ekledi.

İsrail Savunma Kuvvetleri’ni kastederek “Muhtemelen Lübnan’a bir IDF müdahalesi göreceğiz,” dedi, çünkü İsrail “son çatışmada çözülemeyen hususları çözmeye” çalışıyor.

Kaynak: The Hill