Bir düşünce kuruluşu, Rusya’nın Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından tahıl ihracatını engellemekten vazgeçmesinin, gelişmekte olan ekonomilerden gelen baskıların ardından geldiğini ve Vladimir Putin’in Küresel Güney’i kendi iradesine boyun eğdiremeyeceğini gösterdiğini söyledi.
Kremlin, Kırım’ın Sivastopol limanındaki savaş gemilerine yapılan insansız hava aracı saldırısının ardından BM tarafından imzalanan anlaşmayı terk etme tehdidinde bulunmasının ardından, belirgin bir U dönüşü yaparak tahıl ihracat koridoruna yeniden katılacağını açıkladı.
Ancak Oxford Economics, Moskova’nın “Rusya’nın Ukrayna ekonomisini zayıflatma çabalarına karşı üstünlük sağlayan” gelişmekte olan ekonomilerin baskısı üzerine harekete geçtiğini belirten bir değerlendirme yayınladı.
Rusya’nın Cumartesi günü anlaşmayı askıya alması, geçtiğimiz aylarda Moskova’nın limanlara uyguladığı abluka nedeniyle artan küresel açlık ve yüksek gıda fiyatlarına ilişkin korkuları yeniden alevlendirmişti.
Ancak İngiliz düşünce kuruluşu, Rusya ve BM ile birlikte anlaşmanın garantörü olan Türkiye’nin güçlü bir aktör olarak devreye girmesinin muhtemel olduğunu çünkü Rusya’nın yaptırımları aşmak için Türkiye’nin başkenti Ankara’ya bağımlı olduğunu söyledi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Putin’in müttefiki ve işgali nedeniyle Rusya’ya yaptırım uygulamadı. Çarşamba günü Ukrayna lideri Volodymyr Zelensky ile Afrika ülkelerine tahıl gönderme konusunu görüştüğünü söyledi.
Düşünce kuruluşu, hem jeopolitik hem de ekonomik açıdan avantajlı olan Türkiye’nin “bu nedenle ablukanın çöktüğünü görmek istemeyeceğini” belirtti. Bu da Rusya’nın ‘kolektif Güney’ nezdindeki itibarına ciddi bir zarar vermeden ablukayı yeniden uygulamasının, savaşın ilk günlerindeki kafa karışıklığına kıyasla “çok daha zor” olduğunu gösterdi.”
Oxford Economics’te kıdemli ekonomist olan Evghenia Sleptsova Newsweek’e yaptığı açıklamada U dönüşünün ani olmasının, uluslararası baskının Rusya’nın Ukrayna’yı zayıflatma motivasyonundan daha ikna edici olduğunu gösterdiğini söyledi.
“Anlaşmanın kilit aracısı” olarak çalışan Türkiye’nin ve Küresel Güney’in etkisinin “burada iş başında olması gerektiğini” söyledi. Bu ülke Batı’nın yaptırımlarına katılmamıştı ve “Rusya’nın yaptırımlardan kaçmasına yardımcı olan önemli bir yeniden ihracat merkezi” olarak hizmet veriyordu.
Putin, geniş çaplı işgalinin başlangıcından bu yana, dünyanın AB, ABD ve müttefiklerinin hakimiyetinden uzaklaştığı söylemini öne çıkardı. Ancak Putin’in Küresel Güney’e yönelen bir dünya düzeni vizyonu, Rusya’nın bu bölgeye gıda tedarikini engellemesi halinde baltalanabilir.
“Sleptsova, ‘Bu kez tam olarak hangi gelişmekte olan ülkelerin endişelerini dile getirdiğinin ayrıntılarını bilmiyoruz, ancak Temmuz ayında anlaşmaya varılırken, Afrika ve Orta Doğu ülkelerinden Rusya’ya baskı yapıldığına dair raporlar vardı’ dedi.
Rusya’nın U dönüşü, Moskova’nın katılımı olmadan güvenli olmayacağı yönündeki uyarılarına rağmen bir gemi konvoyunun rekor miktarda tahıl taşımasının ardından geldi.
Jeopolitik stratejist Alp Sevimlisoy Newsweek’e verdiği demeçte Türkiye yönetiminin “Rusya’nın katılımı olsun ya da olmasın sevkiyatı sürdürmek için askeri gücünü ve küresel nüfuzunu kullanacağının altını çizdiğini” ve “gerekirse kesintisiz akışı korumak ve güvence altına almak için güç kullanacağını” söyledi.
Sevimlisoy, “Türk liderliği şimdi tahıl anlaşmasını, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şiddetle savunduğu küresel sonuçları olan bir ulusal güvenlik meselesine dönüştürdü” dedi.
In his nightly address, Zelensky said on Wednesday that Moscow’s U-turn on the grain deal showed “the failure of the Russian aggression.”
Meanwhile, the Oxford Economics assessment said the grain deal was likely to be renewed after the November 19 deadline, although Moscow may still use bargaining tactics to remove obstacles to its own grain and fertilizer exports.
It might also “trigger logjams of vessels in Istanbul,” which would put further pressure on food prices.
Kaynak: Newsweek
