TBMM (AA) - TBMM Genel Kurulunda, Yeni Yol Partisi, İYİ Parti, DEM Parti ve CHP'nin gündeme ilişkin grup önerileri kabul edilmedi.
Genel Kurulda, Yeni Yol Partisinin "Göç İdaresi ve gönderme merkezleri", İYİ Partinin "obezite", DEM Parti'nin "klinik araştırmalarda kadın etkisi" ve CHP'nin "sanayicinin sorunları" konularındaki grup önerileri ayrı ayrı görüşüldü.
Partisinin grup önerisi üzerinde söz alan Yeni Yol Partisi Bursa Milletvekili Cemalettin Kani Torun, Türkiye'nin içinde bulunduğu bölgede son 20 yılda birçok savaş yaşandığını, bunların sonucunda da milyonlarca insanın Türkiye'ye göç ettiğini anlattı.
Bu kişilerin korunması için Göç İdaresi Başkanlığının görevlendirildiğine işaret eden Torun, "Göç İdaresi Başkanlığının bugün ırkçı ve yabancı düşmanı yönetim yapısı, hoyrat uygulamaları ile Türkiye'ye sığınanların ve yasal yolla göç edenlerin hak ve hürriyetlerini tehdit eden bir mekanizmaya dönüşmüştür." ifadelerini kullandı.
Ellerindeki veri, vaka ve tanıklıkların bunu açıkça ortaya koyduğunu ileri süren Torun, Geri Gönderme Merkezlerindeki şartlar ve uygulamaların göçmenlerin kendisini gönüllü geri dönüş evraklarını imzalamaya mecbur bıraktırdığını savundu.
Bu merkezlerin kapalı ceza infaz kurumlarına dönüştürüldüğünü iddia eden Torun, şöyle konuştu:
"Göç İdaresi Başkanlığının geri gönderme uygulamaları, geri gönderme merkezlerindeki hak ihlalleri ve uluslararası koruma hakkının sistematik bir biçimde ihlal edilmesi derhal meclisin gündemine alınmalı, şeffaf ve bağımsız bir araştırma süreci başlatılmalıdır. TBMM cezaevlerini nasıl periyodik bir şekilde denetliyorsa, oradan daha ağır şartlara sahip geri gönderme merkezleri de ciddi bir şekilde denetlenmelidir. TBMM, bu keyfi düzeni sonlandırmak için irade göstermelidir. İnsan haklarını, hukuk devletini ve uluslararası hükümlülükleri esas alan bir göç ve entegrasyon politikası için harekete geçmelidir."
DEM Parti İstanbul Milletvekili Özgül Saki, geri gönderme merkezlerini ziyaret etmek istediklerinde orada kalanlarla görüşmelerinin engellendiğini ileri sürdü. Saki, merkezlere müdahale edilmesi gerektiğini söyledi.
İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin (Doğu Türkistan) sıkıntılarının yalnız Türk milletinin değil tüm Müslüman aleminin ve insan hakları savunucusu olduğunu iddia eden bütün devletlerle uluslararası kurumların da sıkıntısı olduğunu kaydetti.
Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne kayıtsız kalmanın sadece milliyetlerine, vicdanlarına karşı bir sorumluluk değil, aynı zamanda insanlık alemine karşı da bir vebal olduğunu ifade eden Türkeş, "Doğu Türkistan'da olanlarla ilgili sağlıklı bilgi alabilmek adına Urumçi'de konsolosluk kurma fikrini konuşmalıyız." dedi.
CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun, Türkiye'de göç politikasının kontrolsüz, hukuksuz ve denetimsiz bir biçimde yürütüldüğünü ileri sürdü.
Göç politikasının iflas ettiğini savunan Seyit Torun, "Bu sadece bir göç krizi değil. Bu aynı zamanda demografik bir mühendislik, bir iktisadi sürgün düzeni ve bir toplumsal çöküş projesidir." sözlerini sarf etti.
İktidarın göç konusunu siyasi çıkar için kullandığını iddia eden Torun, sığınmacılar meselesinin halkın çıkarlarını savunarak çözmek zorunda olduklarını vurguladı.
- "Geri dönüş süreçleri insani olarak yönetildi"
AK Parti Antalya Milletvekili Atay Uslu, göçmenler üzerinden siyaseti dizayn etmek isteyenlerin sayısının çoğaldığını ancak böyle insani konuda buna izin vermediklerini söyledi.
Medeniyetlerinin kodlarında bunları istismar etmenin bulunmadığını kaydeden Uslu, "Göç, yönetimin konusudur ama sığınmacılar insanlığın konusudur." dedi.
Suriye'de 2017'de güvenli bölge oluşturulduktan sonra rejimin devrildiği 9 Aralık 2024'e kadar 740 bin Suriyelinin gönüllü, onurlu ve güvenli bir şekilde geri döndüğünü anımsatan Uslu, "O tarihten bu tarihe kadar 248 bin Suriyeli gönüllü ve onurlu bir şekilde kendi ülkesine döndü. Toplam 1 milyon. Biz birileri gibi 'Davulla, zurnayla zorla göndereceğiz.' vesaire demedik. Biz gereğini yaptık." şeklinde konuştu.
Düzensiz göçle mücadelenin her egemen devletin görevi ve sorumluluğu olduğuna değinen Uslu, bunu da insan hukuku ve insan haklarına uygun bir şekilde yerine getirdiklerini belirtti.
Geri gönderme merkezlerinde itiraz süreçleri bulunduğunu hatırlatan Uslu, şöyle devam etti:
"Biz gittiğimizde gördük ki onlara avukatlık hizmeti de veriliyor, sağlık hizmeti de veriliyor, kurslarla ilgili süreçler de veriliyor. Ancak arkadaşlar, kamu güvenliği, kamu sağlığı, kamu esenliği önemli konular, bunlarla da ilgili tabii ki işlemler yapılıyor. Geri gönderme merkezleri 2023 yılında 884 defa, 2024 yılında 898 defa, 2025 yılında da 408 defa denetlenmiş ve incelenmiş. Kimler mi? Birleşmiş Milletler, Avrupa işkencenin önlenmesiyle ilgili komisyon, Türkiye Büyük Millet Meclisi, İnsan Hakları Eşitlik Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Mülkiye Teftiş Kurulu, farklı şekillerde buralar denetlenmiş ve buralarda insani olarak geri dönüş süreçlerinin yönetildiği ortaya çıkmıştır. Bir yerde ihlal varsa buyurun, gidelim, bakalım, inceleyelim."
Görüşmelerin ardından yapılan oylamalarda, Yeni Yol Partisi, İYİ Parti, DEM Parti ve CHP'nin gündeme ilişkin grup önerileri kabul edilmedi.
- 3 Haziran'da Başkanlık seçimi yapılacak
AK Parti'nin Meclis'in çalışma takvimine ilişkin grup önerisi ise kabul edildi.
Öneriye göre, Genel Kurulda, bugün, Bazı Kanunlarda ve 660 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmelerinin tamamlanması halinde, Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşmeleri tamamlanan Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmelerine başlanacak.
Genel Kurul, bu teklifin görüşmelerinin yarın tamamlanamaması halinde, haftalık çalışma günlerinin dışında, 30 Mayıs Cuma, 31 Mayıs Cumartesi, 1 Haziran Pazar günü de çalışacak.
Genel Kurulda 3 Haziran Salı günü ise 28. Yasama Dönemi’nin ikinci devresi için TBMM Başkanı seçimi yapılacak.
AK Parti'nin grup önerisinin kabul edilmesinin ardından Genel Kurulda Bazı Kanunlarda ve 660 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmelerine geçildi.
