- Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı 11-12 Temmuz’da Vilnius’ta yapılacak NATO zirvesinin ana gündem maddesi
MailOnline uzmanlara Ukrayna’nın güvenlik bloğuna katılma ihtimalini sordu - NATO ülkelerinin liderleri iki gün sürecek görüşmeler için bugün Vilnius’a gelirken, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı – ve savaştan zarar gören ülkenin güvenlik ittifakına katılma ihtimali – gündemin en üst sıralarında yer alıyor.
Kiev, 2014 yılında Kırım’ı yasadışı bir şekilde ilhak eden ve geçtiğimiz Şubat ayında geniş çaplı bir işgal başlatan Rusya’nın Ukrayna’ya yeniden saldırmasına karşı üyeliği nihai caydırıcı unsur olarak görüyor.
Ancak Putin ve Kremlin uzun zamandır NATO’nun doğuya doğru genişlemesini işgal kararını tetikleyen faktörlerden biri olarak gösteriyor.
ABD Başkanı Joe Biden bu hafta sonu Ukrayna’nın henüz NATO üyeliğine hazır olmadığını açıkladı ve güvenlik ittifakının Kiev’e davet göndermeden önce Rusya ile savaşın sonuçlanması gerektiğini savundu.
Ancak sınırları çatışmanın dehşetine çok daha yakın olan Doğu Avrupa ve Baltık ülkeleri Litvanya’daki zirvede Ukrayna’ya giriş için net bir yol haritası sunmaya niyetli.
MailOnline, Ukrayna’nın NATO’ya katılımının neye benzeyeceğini ve bunun Ukrayna’nın barışa ulaşmasına yardımcı mı olacağını yoksa feci sonuçlara mı yol açacağını araştırmak için çeşitli uzmanlarla konuştu.
Rusya uzmanı ve RAND Avrupa Baş Araştırmacısı John Kennedy, Putin’in vahşi işgaline karşı birleşik bir muhalefet sergilemenin neden bu kadar önemli olduğunu açıkladı.
‘Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının gerekçelerinden biri olan NATO yayılmacılığına tepki olarak Ukrayna’yı işgal ettiği iddiası önemli bir kusur taşımaktadır.
Her ne kadar NATO kuruluşundan bu yana önemli ölçüde genişlemiş olsa da – son olarak Finlandiya ve umarım İsveç’in katılımıyla – bunu demokratik bir şekilde, her üye ülkenin kendi iradesiyle bloğa katılmayı kabul etmesiyle gerçekleştirmiştir.
‘Buna karşılık Rus yayılmacılığı tarihsel olarak emperyalist, demokratik olmayan ve güç kullanarak yürütülen bir yayılmacılıktır.
NATO ve Batı, egemen ülkelere yönelik silahlı yayılmacılığa müsamaha gösterilmeyeceğini ve Avrupa’nın geleceğinin Kremlin tarafından değil bu ülkeler tarafından belirlenmesi gerektiğini göstermek için Ukrayna’yı Rusya’ya karşı savaşında desteklemeye devam etmelidir.
Ancak birçok uzman NATO’nun savaş sonuçlanana kadar Ukrayna’ya davet göndermesinin pek olası olmadığı konusunda hemfikir.
Strathclyde Üniversitesi’nde NATO ve Güvenlik Kurumları uzmanı olan Dr. Gavin Hall şunları söyledi: ‘NATO’nun alacağı her kararda önemli riskler var – ancak kesin bir taahhütte bulunmadan, ancak Ukrayna’nın NATO’ya katılacağını yeniden vurgulayarak, yeterli hareket alanı sağlayan bir dil bulmaya çalışacağından şüpheleniyorum.
‘Ukrayna’nın kabul edilmesi ya da Vilnius’ta üyeliğinin ilan edilmesi için Rusya’nın Ukrayna’daki tüm düşmanca eylemlerini derhal durduracağına dair yeterli inancın olması gerekir. Ben bundan şüpheliyim.
Kennedy, Biden ve diğer üye devlet başkanlarının Ukrayna topraklarının büyük bir kısmı ilhak edilmişken NATO üyeliğini gerçekçi bir şekilde teklif edemeyeceklerini de sözlerine ekledi ve böyle bir hareketin ‘arabanın atın önüne geçmesi’ senaryosu olacağını iddia etti.
“Ukrayna’nın dört bölgesi fiilen Rusya’nın kontrolündeyken Ukrayna’ya NATO üyeliği vermek bloğun güvenliğini zayıflatacaktır… Bu senaryoda Rusya bir NATO ülkesinin bazı bölümlerini aktif olarak işgal edecek ve NATO da sınırlarının güvenliğini garanti edemeyecek gibi görünecektir.
Sandhurst Kraliyet Askeri Akademisi’nde Savunma ve Uluslararası İlişkiler Kıdemli Öğretim Görevlisi olan Dr. Martin Smith ise şunları söyledi: ‘Mevcut savaş boyunca Rusya, NATO’nun kolektif savunma hükümlerine başvurması riskini doğurabilecek eylemlerden (örneğin Polonya ve Baltık ülkelerine karşı) kaçınmaya özen gösterdi.
‘Savaşın müzakere yoluyla sona erdirilmesinin ardından Ukrayna’nın NATO’ya katılması, bu caydırıcı etkiyi kendi topraklarını ve güvenliğini de kapsayacak şekilde genişletecektir.
Ancak Atlantik Konseyi jeopolitik stratejisti Alp Sevimlisoy, savaş sona erse de ermese de Ukrayna’nın kısa süre içinde NATO’ya katılacağı konusunda daha iyimserdi.
‘Tüm faktörlere baktığınızda, gördüğümüz şey yeni bir NATO ortağının temelleri ve sadece Ukrayna’nın güvenliği için değil, trans-Atlantik ittifakı içinde hepimizin ulusal güvenliği için NATO’ya kabul edilecek bir ulus.
“Bence [Ukrayna’nın NATO’ya katılması] kesinlikle yakın gelecekte… Yakın geleceği önümüzdeki 12-16 ay içerisinde tanımlıyorum.
Ukrayna topraklarında Putin’in birlikleriyle aktif çatışmalar sürerken NATO’nun bir şekilde Ukrayna’yı üyeliğe kabul etmesi durumunda ne olacağı sorulduğunda Dr Hall şunları söyledi: ‘En iyi ihtimalle Ukrayna katılır ve Rusya askeri operasyonlarını durdurur… ancak bunun gerçekleşme olasılığı %0.01.’
Bunun yerine Ukrayna’ya savaş bitmeden üyelik verilmesi Rusya’nın köşeye sıkışması riskini doğurabilir ve tüm NATO ülkelerinin birleşik gücüne karşı topyekün bir savaşla karşı karşıya kaldığında Putin’i nükleer çantasını açmaya itebilir.
En kötü senaryo ise Rusya’nın NATO’daki Ukrayna tarafından tehdit edilmesi ve Kiev’e taktiksel bir nükleer saldırı düzenlemesi… Ancak bu olasılık yine %0.01’dir.
‘Gerçek şu ki ortada ne en iyi ne de en kötü senaryo var – sadece geçmişteki açıklamaların gelecekteki eylemleri etkili bir şekilde kısıtladığı kafa karıştırıcı bir durum var.
Oxford Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Rusya uzmanı Profesör Neil MacFarlane ise şunları ekledi: ‘Asıl olumsuzluk tırmanma riskidir. Putin’in olası tepkisi çok tartışılan bir bilinmez.
Bildiğimiz bir şey varsa o da kimsenin nükleer bir savaşta ölmek istemediğidir.
Ancak Sevimlisoy daha iyimser bir görüş ortaya koydu: ‘Ukrayna söz konusu olduğunda Rusya’nın tepkisinden endişe duymuyorum… çünkü Ukrayna NATO üyesi ülkeler tarafından oldukça uygun bir şekilde destekleniyor.
‘[Ukrayna’nın NATO’ya katılması] onlara verdiğimiz yardım, destek ve askeri işbirliğinin daha yapılandırılmış bir çerçevede resmileştirilmesi olacaktır. Eminim hem içeride hem de dışarıda Ukrayna’nın çevresinde yaşayan herkes NATO destekli bir barışı memnuniyetle karşılayacaktır.
MacFarlane ayrıca Ukrayna’nın NATO’ya katılmasının bir avantajının da ‘Putin’i komşularla uğraşmanın sonunun iyi olmayacağına ikna etmesi’ olacağını sözlerine ekledi.
Kennedy bu arada NATO’nun aktif bir savaş sırasında Ukrayna’ya üyelik teklif etme olasılığını da göz ardı etti.
Bunun yerine en kötü senaryonun NATO’nun ve Batı’nın Ukrayna’ya verdiği desteğin aylar ve yıllar sürecek bir savaşta giderek buharlaşması ve Putin’in ülkenin doğusundaki hakimiyetini yavaş yavaş sıkılaştırması olacağını düşünüyor.
“Bu durum NATO’nun uluslararası konumunu zayıflatacak ve Rusya’ya NATO üyesi olmayan diğer ülkelerin de adil bir oyun olduğu mesajını verecektir” diyor.
‘Savaş uzadıkça ve kayıplar artmaya devam ettikçe, Batı’daki hesaplama, olumlu bir sonuca – yani Ukrayna’nın zaferi ve toprak bütünlüğü – ulaşmaya çalışmak ya da bir tür anlaşmaya yanaşmak üzerine olacaktır.
“Bu, çatışmayı potansiyel olarak sona erdirecektir – ancak Ukrayna’nın toprak bütünlüğü pahasına ve Rusya’nın hedeflerine ulaşmak için saldırganlığı kullanabileceği sinyalini vererek.
Tahminine göre en iyi senaryoda Ukrayna -Batı’nın da desteğiyle- Rus güçlerini püskürtecek, Şubat 2022’den sonra kaybettiği toprakları geri alacak ve ileride NATO üyeliğini elde etmek için demokratik reformlara girişecektir.
Smith’e göre bu durum NATO’nun yaşayabilirliğini güçlendirecek, Avrupa’nın Rus yayılmacılığına seyirci kalmayacağını gösterecek, Avrupa’nın güvenliğini pekiştirecek ve gelecekteki Rus saldırganlığına karşı birleşik bir caydırıcılık sağlayacaktır.
Dr Smith şunları ekledi: ‘Bence pek çok şey Ukrayna’nın ne zaman katılacağına bağlı. Ukrayna’nın işgal ettiği tüm toprakları geri alması ya da müzakere edilmiş bir anlaşma yoluyla savaş sona erene kadar NATO’nun kendisini Rusya ile doğrudan savaşırken bulmayacağı açıktır.
‘Bana göre en iyi sonuç, savaş sona erdikten sonra Ukrayna’nın üyeliğe kabulünü hızlandırmak ve böylece üyeliğin gelecekteki herhangi bir Rus saldırganlığına karşı caydırıcılık avantajlarını genişletmek olacaktır.
‘En kötü sonuç ise Ukrayna’ya üyelik sözü verildiği halde bunun gerçekleşmesi için hiçbir şey yapılmadığı 2008’den beri süregelen durumun devam etmesi olacaktır.
Bu koşullar altında Rusya, Putin ya da halefi yönetiminde, askeri kapasitesini yeniden oluşturmaya ve yeni bir saldırı girişiminde bulunmaya yönelebilir.
Kaynak: Daily Mail
